Graham Gill archief (14)

Andermaal nemen we een fikse duik in de koffers vol met brieven, decennia lang bewaard door Graham Gill in zijn kelder. Ook deze keer heb ik er weer een handvol uitgehaald om inhoudelijk met de lezer te gaan delen. Brieven die door Graham zijn ontvangen toen hij werkte voor Caroline en RNI in de jaren zeventig van de vorige eeuw. De eerste is afkomstig uit Zweden, waar Janaka Wigerfelt in 1973 tot de nieuwe luisteraars kon worden geschaard: ‘Ik luister sinds een paar maanden naar RNI, en wel iedere avond. De eerste keer dat ik afstemde gebeurde dat per ongeluk toen ik op zoek was naar Radio Luxembourg, dat tot voor een paar jaar mijn absolute favoriete station was. Van wat ik uit de uitzendingen heb begrepen zenden jullie uit vanaf een boot. Het kan interessant zijn iets meer te weten te komen over RNI, je werk en de andere deejays. Is het waar dat je ook op de boot, waar de zenders op staan, woont. Ik hoop, dat wanneer je wat tijd hebt, je me wil schrijven. Tenminste als je daar bereid toe bent. Als je het doet, wil je me dan ook wat meer vertellen over de muziek die je dagelijks aan het begin van je programma draait?’

 

Het is heel opvallend dat in een grote hoeveelheid van de gevonden brieven geschreven wordt over de intro van zijn programma, het ons overbekende ‘Way back home’ in de instrumentale uitvoering van Junior Walker and the All Stars, de achterkant van de vocale hit uit 1973. Ook vroeg Janika in de brief aan Graham om informatie inzake de instrumentale plaat die hij op het einde van zijn programma, als het station uit de ether ging, draaide. Daarbij doelde ze uiteraard op ‘Man of Action’ van het Les Reed Orchestra.

 

Dat de Zweedse dame hoog geïnteresseerd was bleek wel uit de volgende vraag: ‘Is het mogelijk het zendschip te bezoeken, als ik weer in Nederland ben, of is dat tegen de regels? Als je nog eens in Zweden komt hoop ik je zeker te ontmoeten en zal ik je een mooie rondleiding geven.’ Janika woonde destijds in Orebro in Zweden.

 

Weer anderen wilden meer informatie over hoe aan de slag te kunnen bij een radiostation. Er is bijvoorbeeld een brief bewaard gebleven, geschreven in november 1973 door ene Howard Baker uit Colchester: ‘Ik ben erg tevreden over het professionalisme dat je, tezamen met Brian, Don Allen en andere bij RNI uitstraalt en ik zal zeer dankbaar zijn als je naar de ingesloten tape wil luisteren en je commentaar op de inhoud wil geven.’ Howard studeerde in die tijd aan de Essex University en was soms te beluisteren op het radiostation op de campus maar had toch een behoorlijk probleem: ‘Het is heel moeilijk om hier een eerlijke reflectie op mijn programma’s te krijgen. Ik hou van het radiovak en hoop zakelijk aan de slag te komen, wanneer ik klaar ben met mijn studie. Het liefste wil ik een tijd door brengen binnen de commerciële radio in Amerika of elders. Als je weet hoe iets is te regelen, je hebt immers op diverse stations over de gehele wereld gewerkt, wil ik dat graag weten. Ik hoop op een antwoord.’

 

Het is me niet bekend of Howard Baker ooit binnen de radio-industrie bekend is geworden, hoewel een naamgenoot van hem een bekend radiodramaschrijver is bij de BBC. Luisteraars die destijds regelmatig afstemden op RNI of Caroline hoorden soms ook wel opmerkingen in de programma’s waaruit bleek dat niet altijd het een vreugde was om aan boord te zijn. Sommige luisteraars reflecteerden op deze opmerking getuige de tekst op de achterkant van een ansichtkaart, verstuurd door twee verre vrouwelijke luisteraars uit de VS.

 

RNI had ook overal ter wereld luisteraars. Hier wat informatie afkomstig van een brief geschreven op 14 februari 1973 aan boord van de MV Challenger. De brief was geschreven door Patrick Thomas op de dag dat voornoemde schuit lag afgemeerd in de haven van Port of Spain in Trinidad. ‘Beste Graham ik heb een groot deel van je programma kunnen beluisteren terwijl ik, via de 49 meter band korte golf, op RNI was afgestemd in Trinidad. Ik besloot daarop je te schrijven met de vraag of je mijn naam in je programma wil noemen voor een aantal vrienden. Als ik in Europa vertoef is mijn radio altijd afgesteld op de programma’s van RNI. Het is zondermeer het beste popstation in Europa en bovendien heeft het vriendelijk personeel in dienst die iedere keer de binnengekomen post met een warme persoonlijke sfeer behandelen. Bovendien worden regelmatig adressen voorgelezen inzake pennenvrienden en vriendinnen.’

 

Na enkele minder belangrijke onderdelen ging de brief verder met: ‘Jullie station is vanaf ongeveer 21.30 CET behoorlijk sterk en duidelijk in Trinidad te ontvangen. Ik vind het trouwens totaal geen probleem af te stemmen via de korte golf. Ik ben een man van 27 jaar met Frans, Schots, Spaans, Negro en Chinees bloed in de aderen. Ik ben elektrotechnicus en houd van pop muziek, fotograferen, wereldse zaken, lezen en psychologie.’

 

Maar met grote regelmaat kwamen er ook officiële ontvangstrapporten binnen bij de stations die op zelf gemaakte log lijsten waren ingevuld of waren aangeleverd door bepaalde DX Clubs. Esko Jukkala was club nummer 2415 van de Finse DX Assosiciation en woonde in de jaren zeventig in Turku. Hij stuurde een dergelijk officieel rapport naar RNI toe.

 

Mensen probeerden overal naar de Internationale Service van RNI te luisteren en beperkten zich niet tot luisteren in huis of aan het strand. Hier is een deel van een briefvan Terry, afkomstig uit White Cliff on Sea in Essex. ‘Ik ben nu werkzaam in een ziekenhuis als nachtwacht en de hoofdzuster heeft me toestemming gegeven naar RNI te luisteren, en dus zit ik met in een oor een hoortelefoontje. Geef mijn beste wensen aan Brian en ik vind zijn rock and roll programma erg goed. Ik luister ook altijd naar jouw programma’s Graham, tenminste als ik er aan toe kom. Ik vind ze erg goed. Ik werk iedere nacht en dat is de reden dat ik dan afstem op RNI. Ik vind het zondermeer het allerbeste station van dit moment. Alle andere op het werk vinden het maar niets omdat ze liefhebbers zijn van de BBC. Ik vertel ze dat ze beter kunnen weggaan. Ik ben een vrije radio luisteraar en dus hopelijk een lang bestaan gewenst voor RNI!’

 

Een van de eerste demonstraties, die ik me kan herinneren, om de stations – die vanuit internationale wateren hun uitzendingen verzorgden – te steunen was in 1967 in Londen. In 1970 vonden er een aantal anderen plaats, georganiseerd door de Free Radio Association (FRA). Dezen waren vooral tegen de Britse regering gericht. In de verassing dozen van Graham vond ik in een enveloppe geen brief maar een kopie van de petitie, waarvan de originele later werd opgestuurd naar de Nederlandse Ambassade in Londen. Toen ik een paar dagen later weer in de voorraad brieven aan het lezen was kwam ik een brief tegen die door Robin Harvey op zondag 8 juli 1973 was geschreven: ‘Op het ogenblik luister ik naar de RNI Requestshow. Ik ben van mening dat dit een van de beste programma’s van RNI is. Ik ben nogal geschrokken van de plannen van de Nederlandse autoriteiten om een wet tegen de zeezenders te introduceren, vooral vanwege RNI. Ik heb praktisch iedere avond naar het station geluisterd, sinds dat het in de vroege dagen van 1970 voor het eerst was te beluisteren.

 

Gedurende de laatste jaren is het station veel voor me gaan betekenen. Ik denk dat de eventuele wetgeving, zoals door de Nederlandse autoriteiten worden voorbereid, volledig onnodig is en bovendien onredelijk is. Ik wil dat RNI nog heel veel jaren in de ether blijft en dus heb ik een paar weken geleden besloten een petitie te maken en deze naar de Nederlandse Ambassade te sturen als een vorm van protest. Het zal laten zien hoeveel mensen RNI in hun hart hebben en niet willen dat hun station uit de ether wordt gehaald. Ik vraag me af Graham of je me kunt helpen door aandacht te besteden aan de petitie. Ik zal erg dankbaar zijn als je het een paar maal kunt noemen in je programma dat men een petitie bij mijn adres kan aanvragen en deze ondertekend kan terugsturen. Ze dienen dit wel binnen twee tot drie weken te doen. Natuurlijk verwacht ik, wanneer ze me schrijven, dat men een retourenveloppe – voorzien van een postzegel – insluiten. Een voorbeeld van de petitie zal ik insluiten. Ik hoop dat je het eens bent met het punt dat ik met deze petitie hoop te maken. Ik heb inmiddels al ruim 100 handtekeningen verzameld, en dat binnen een paar dagen.’

 

Toen ik deze brief dus vond en terug dacht aan de eerdere enveloppe, waarin alleen de petitie zat, was de snelle conclusie gemaakt dat Robin in eerste instantie de petitie had vergeten in te sluiten en deze snel in een andere enveloppe alsnog stuurde.

 

Bijna zes jaar na de close down van Radio 390, een van de stations waar Graham Gill heeft gewerkt als omroepen en presentator, schreven bepaalde mensen hem nog over dit station. Als voorbeeld de brief van 15 april 1973 geschreven door Fred Power in Sandown op het eiland Man: ‘Even een kort briefje om je te laten weten dat ik onmogelijk naar je programma kon luisteren vandaag. Ik had er een slecht gevoel bij maar het signaal was via de 49 meter band totaal niet te ontvangen. Trouwens als je aan boord Radio Solent kan ontvangen dan hoop ik dat John Piper een verzoek zal draaien voor alle oud medewerkers van Radio 390. Ik heb verder geen nieuws over David Lye inzake een terugkeer in de ether van het station. Ik zal je informeren als er meer over bekend wordt. Ik denk zelf dat een terugkeer van het station verleden tijd is.’

 

Na het lezen van de brief dacht ik dat we te maken hadden met een andere oud medewerker van Radio 390 maar Graham zelf beweert nooit van deze Fred Power te hebben gehoord. Daar blijft dus een mysterie bestaan mede omdat hij het in zijn brief over David Lye had, betrokken binnen de directie van Radio 390.

 

De volgende uit de doos is een brief van een meisje uit Dublin, die in haar brief vertelde dat ze die brief eigenlijk voor de derde keer begon en dat de twee anderen al in een enveloppe zaten. Genifee, zoals de dame heette, wilde van Graham advies inzake eventueel te gaan wonen in Amsterdam als een buitenlander. Ze wilde Ierland zo snel mogelijk verlaten en wilde op zoek naar een baan als au pair of in een hotel, zolang ze maar geen 12 uur per etmaal hoefde te werken. De reden waarom ze Dublin wilde verlaten was duidelijk aangegeven: ‘Ik heb eerder drie jaren in Belfast gewerkt maar ben naar Dublin verhuisd aangezien het er veel vredelievender is. Wanneer het niet zo’n burgeroorloggebied was wilde ik graag weer terug naar Belfast. Ik weet niet of je ooit Ieren tegenkomt die reizend Amsterdam aandoen, maar ik kan je vertellen dat bij lange na niet alle Ieren zo zijn als op de televisie wordt voorgespiegeld. Ik zou over dit onderwerp eindeloos door kunnen gaan. Ik houd van de politiek, vooral als mensen betrokken zijn en nooit door anderen worden begrepen. Wanneer ik ooit in staat ben je te ontmoeten zal ik meer details daarover geven. Een andere reden waarom ik hier weg wil is dat de sfeer op mijn werk me begint te vervelen. Ik kan het hier echt niet veel langer aan. Ik ben soms in bittere tranen.’

 

Een brief dus, afkomstig van een van de vele mensen die Belfast of Noord Ierland al waren uitgevlucht in een tijd dat het land bijna elke dag in de nieuwsbulletins voorkwam met berichten over bomaanslagen, moordpartijen en demonstraties. Maar Genifee schreef vele malen naar Graham en werd steeds opener naar hem. Ik denk dat ze Graham zag als een soort van vader op afstand. In haar brieven schreef ze nooit over haar vader, alleen de moeder kwam er expliciet in voor.

 

‘Ik ben een soort van dagdromer. Ik vlucht hier niet weg maar ik vraag je tevens deze brief in het programma niet voor te lezen. Ik heb thuis niets gezegd dat ik weg wil uit Ierland. Ik vertel het daarom ook liever zelf, want stel dat het thuis gehoord wordt via de radio of één van de buren de boodschap nadien overbrengt. Vervolgens verexcuseerde ze zich voor het schrijven van de ellenlange brieven en vertelde aan Graham dat in werkelijkheid ze een enorm verlegen jonge vrouw was die pas begon te praten als ze flink aan de whisky of de wodka was geweest. In een van de vele brieven die Genifee heeft geschreven aan Graham Gill was onderstaand gedicht ingesloten:

 

Zoals ik al eerder meldde kwamen de brieven, die Graham in zijn kelder heeft opgeslagen, uit de periode dat hij werkzaam was voor RNI, Caroline en Radio Nederland en ze kwamen echt overal vandaan. Hier bijvoorbeeld iets over de brief die werd geschreven vanuit de gevangenis in Scheveningen en was geadresseerd aan: ‘Dear DJ, whoever you are’. De schrijver van de brief met de initialen ‘LA’, dat niets te maken had met Loving Awareness, schreef: ‘Misschien is het interessant iets te melden onder de huidige omstandigheden waarin ik verkeer. Ik zit een straf van twee jaar uit in de Centrale Gevangenis in Scheveningen als gevolg van een gepleegde bankfraude. Dus ben ik redelijk dichtbij de MEBO II. Mijn vrouw en ik hebben een soort afspraak dat we beiden tegelijk ’s avonds naar de programma’s van RNI luisteren. Dat geeft ons beetje een idee dat we op dat moment heel dicht bij elkaar zijn. Ik denk dat je wel weet wat ik daarmee bedoel. Vorige week, toen mijn vrouw me bezocht, vertelde ze me over de mogelijkheid een verzoekplaat in je programma aan te vragen. En dus hebben we afgesproken dat ik je zou schrijven.

 

Vervolgens werd een verzoek gevraagd waarbij aan Graham werd voorgesteld een plaat voor zijn vrouw lieve dochter te draaien als wel voor vier van zijn voormalige medebewoners van de gevangenis. ‘Speak Softly’ van Andy Williams als wens. Er was nog een andere vraag, zoals ‘LA’ eraan toevoegde. ‘Je begrijpt natuurlijk dat ik lang niet altijd kan luisteren; immers zijn er strenge regels in de gevangenis. Draai het verzoek dus op zondag de 29ste van deze maand, want ik weer zeker dat die avond ik in staat ben te luisteren.’ Het is niet bekend of het verzoek op tijd aan boord is gekomen.

 

Zelfs zijn er brieven teruggevonden die zijn geschreven op briefpapier van een hotel, je kent het wel: je huurt een hotelkamer en op het bureautje liggen pen en papier met opdruk voor je klaar. Ik vond er een geschreven door Philip Cox, die niet alleen geïnteresseerd was in het luisteren naar RNI maar ook een voorliefde had voor mooie jingles voor het station en dus stuurde hij enkele bruikbare zinnen in, die de deejays zouden kunnen gebruiken tijdens hun productietijd.

 

Ook na zijn tijd bij RNI en Caroline bleef Graham in contact met de luisteraars. Bijvoorbeeld met een kerstkaart die hij in 1975 kreeg van een zekere Pim. Hij schreef aan Graham: ‘Ik zal je programma’s altijd mooi blijven vinden. Van herkomst ben ik Amsterdammer maar ik ben geëmigreerd naar Amerika en van hier wens ik je een Gelukkig Kerstfeest en een voorspoedig 1976.’

 

Persoonlijk ontmoette ik Graham Gill voor de eerste keer in 1973 - in de periode dat Jacob Kokje, met mij als co producer, bezig was met de RNI dubbel LP. Nadat de LP was geperst werd er ook een commercial voor de internationale service gemaakt, waarvoor de stem van Graham werd ingezet. De dubbel LP kwam uit op 4 mei 1973 op het Park Label, onderdeel van de Basart Record Company. Derhalve is het ontzettend leuk een brief in Graham zijn kelder te vinden die afkomstig was van Philip Badon. Het is geschreven in Redditch, Engeland en wel op 28 juni 1973. Een van de dingen waarover Philip schreef: ‘recentelijk heb ik een exemplaar van de dubbel lp ‘History of RNI’ van Pirate Radio News gekocht, en ik vind deze erg goed.’

 

Personen die nog steeds in contact staan met Graham weten dat hij altijd met je in het Engels praat. Zelfs wanneer je de vraag in het Nederlands stelt, antwoord hij in het Engels. Denk daarbij aan het gegeven hoe lang hij al in Nederland woont. Meer dan 43 jaar. In november 1973 kwam er echter een brief binnen bij RNI, geschreven door Astrid Blankensteijn, die een totale andere indruk had van het gebruik van onze taal: ‘Beste Graham, ik vind dat je erg goed Nederlands spreekt en dat je dit goed hebt geleerd gedurende de maanden dat je nu bij RNI werkt. Er zijn buitenlanders in ons land die geen woord Nederlands spreken en weet je hoe dat komt? Ze zijn gewoon te lui om het te leren.

 

Maar soms waren er ook luisteraars ontevreden over wat er al dan niet gebeurde. Zo is er en brief van een Angelika, wonende in Lübeck, destijds vlak bij de toenmalige grens met Oost Duitsland. In een eerdere brief had ze een verzoekplaat aangevraagd voor haar vriendin Dagmar en Graham dacht dat het om een jongen ging. En dus klom Angelika andermaal in de pen: ‘Ik ben behoorlijk boos geweest toen ik hoorde dat je Dagmar voor een jongen uitmaakte terwijl ik duidelijk in de brief heb geschreven dat het om mijn vriendin ging. Het lijkt erop dat je de brieven van de luisteraars niet serieus neemt en ze niet goed leest.’ Laten we de fout maar snel vergeten want we vonden allen de programma’s van Graham Gill op RNI en Caroline prachtig om naar te luisteren. Tot zo ver deze aflevering over het brievenarchief van Graham, een andere keer meer.


KLIK HIER voor deel 1 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 2 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 3 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 4 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 5 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 6 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 7 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 8 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 9 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 10 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 11 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 12 van het Graham Gill archief

KLIK HIER voor deel 13 van het Graham Gill archief'

KLIK HIER voor meer informatie over het boek "Graham Gill, way back home"