Walter Zwart's Monique historie deel 3

Dit is deel 3 van de serie verhalen van Walter Zwart over de radiostations aan boord van de Ross Revenge. In dit hoofdstuk alles over het o­ntstaan van Radio Monique. Waar kwam het startkapitaal vandaan, de politieke achtergronden en problemen met de Engelse collega's

Voor ik verder ga met het wel en wee aan boord van de Ross Revenge, wil ik eerst een hoofdstuk wijden aan het o­ntstaan van Radio Monique. Voordat het station uiteindelijk op 16 december 1984 officieel in de lucht kwam, was er namelijk een behoorlijk lange voorbereiding aan vooraf gegaan.

Toen de Ross in augustus '83 de programma's van Caroline hervatte, had 'eigenaar' Ronan O'Rahilly natuurlijk rekening gehouden met een eventuele zenderpartner. Niet voor niets was het schip uitgerust met twee zenders.

Weliswaar had de sterke 50KW een behoorlijke dekking over West Europa, hij wist ook dat destijds de Engelse service van Radio Noordzee geen commercieel succes was. Het binnenhalen van de 'grote jongens' als Kodak en Coca Cola zou een illusie zijn. Een theorie die een paar jaar later door Laser 558 zou worden bevestigd.

Na een aantal maanden van uitzenden bleek al gauw dat het handjevol adverteerders de boel niet draaiende kon houden. Regelmatig was Caroline dan ook wegens gebrek aan diesel uit de lucht.

Een serieuze gegadigde voor een tweede zender was een zekere Gert-Jan Smit uit Zelhem. Hij was al sinds jaar en dag de Nederlandse vertegenwoordiger van O'Rahilly.

In de jaren zeventig was hij het die religieuze programma's o­nderbracht bij Noordzee, Capital, Mi Amigo en Caroline. Niet alleen de uitzendingen van Evangelist Johan Maasbach en de Radio-gemeente uit Bloemendaal, maar ook een hele lading Amerikaanse radiopredikanten waarop de Mi Amigo het laatste jaar van haar bestaan dreef.

Een aparte zender met dit soort programma's leek dus voor de hand te liggen. Een klein groepje Nederlanders wilden hem voor zijn. Het was een afsplitsing van de Radio Paradijs/Moniquegroep die nog steeds zaten te wachten op teruggave van hun zendschip deMagda Maria van de Nederlandse overheid.

In 1981 werd het voor de kust van Noordwijk in beslag genomen en jaren van juridisch getouwtrek waren het gevolg.
Fred Bolland, voormalig platenhandelaar uit Den Haag en voorheen betrokken bij Delmare en de Nederlandse uitzendingen van Caroline in 1979, zocht contact met Ronan O'Rahilly. Nico Volker (Nico v/d Stee, Piet de Prater) wist de oude financiers van het mislukte Magda Maria project opnieuw te interesseren.

In de zomer van 1981 was de komst van de Magda Maria voorpaginanieuws.

Het geld kwam van het Vlaamse weekblad Topics, opgezet uit de erfenis van scheepsmagnaat Pieter Schelte Heerema. In zijn testament was een bepaald bedrag gereserveerd voor het steunen van (extreem) rechtse activiteiten. Met een blad en een radiostation zou deze laatste 'wens' gestalte kunnen krijgen.

Monique zou zich gaan richten op een breed publiek. Familieradio voor Nederland en België met een sterk accent op het nieuws, weer en verkeer. Reclame zorgde voor de inkomsten, aangevuld met (jawel) religieuze uitzendingen van Johan Maasbach en de Radio-gemeente uit Bloemendaal.

Buiten de liveprogramma's werden ook programma's vanaf band uitgezonden. Hiervoor was een studio ingericht boven café De Koorevaar aan de Havenstraat in Sliedrecht.
Zoon Marcel van de café-eigenaar deed de techniek. De programma's waren bedoeld voor het Belgische Radio Monique in Oudenaarde en kwamen 'toevallig' aan boord van het zendschip terecht.

Eind 1985 werden deze bandprogramma's o­nder de vlag van het cassettebedrijf Music Media International opgenomen en verhuisden de studio's naar de Vaartweg in Hilversum.
Al in november 1984 lekten de plannen van de nieuwe zeezender Monique uit. Een loslippige discjockey, Tom van de Velde, gaf informatie aan het Algemeen Dagblad. Hij kon gelijk zijn spullen pakken zonder ooit een programma op Monique te hebben gemaakt.

Met O'Rahilly werd de afspraak gemaakt om de 50 kw zender (319 meter/963khz) te huren tussen 5 uur 's ochtends en 8uur 's avonds. Een bedrag van enkele tonnen, goed voor een paar maanden huur, werd vooruit betaald. Een grote fout, zou Fred achteraf toegeven.

Bij de huur zou niet alleen gebruik worden gemaakt van het schip, ook de bevoorrading zou door de Engelsen worden geregeld. O'Rahilly stopte het geld echter in eigen zak en de Nederlanders konden uiteindelijk zelf de bevoorrading gaan doen.
Het gevolg was dat er door de Monique-organisatie niet meer werd betaald voor de zenderhuur. Als tegenprestatie werd het schip voorzien van diesel, water en voedsel.

16 december 1984. Monique is hier net tien minuten in de lucht. Proost!
Van links naar rechts: Frits Koning, Maarten de Jong en Ad Roberts.

Een paar dagen na de start van het station werd de zendtijd ingekort tot 7 uur 's avonds en nog een paar maanden later legden de Engelsen beslag op de studioapparatuur.

Eerst 'verdwenen' de twee spoelenrecorders achterin de Moniquestudio, daarna werd gemeld dat ook de twee Telex cartridgemachines voor het afspelen van de jingles de commercials binnenkort zouden moeten worden ingeleverd. Van land kwamen daarop met de eerstvolgende tender nieuwe machines, merk FTM van de firma Simrek.

Twee maanden na de start werden de financiers o­ngeduldig en dreigden zich terug te trekken. De afspraak was dat een paar keer per dag in het Nederlands, Engels, Duits en in het Frans hun anti-Russische en pro-apartheidsstandpunten in de vorm van een nieuwsbulletin zouden worden voorgelezen. Hiervoor was het programma "Radio Avondblad" opgezet en even later het programma-onderdeel het "Internationale nieuws".

Aan boord stuitte dit op fel verzet. Muziek uitzenden prima, maar propaganda was natuurlijk wel even iets anders. Voor de overheid wellicht een reden om op te treden. Na veel discussies (ook met de Engelsen) werd uiteindelijk besloten om de minst erge berichten eruit te pikken en deze in het Engels tijdens het "Internationale nieuws" te verwerken.

Toen dit een tijdje liep, kwam het bericht van land dat het allemaal niet meer nodig was. Er was een inval geweest bij Topics, een aantal mensen was gearresteerd en de geldkraan was dichtgedraaid.
Aan de ene kant was er opluchting, aan de andere kant realiseerden we o­ns dat het een moeilijke periode zou gaan worden.

Monique was nog te kort in de lucht om met het handjevol adverteerders zichzelf te kunnen bedruipen. Het directe gevolg was dat de salarissen naar beneden gingen. Was het in het begin nog 3000 gulden per maand, o­ngeacht of je nu wel of niet aan boord zat, het ging naar 100 gulden per gewerkte dag en nog een paar weken later naar 75 gulden.

Deze maatregel zou maar tijdelijk zijn was de mededeling, gebaseerd op de uitslag van een luisteronderzoek, gehouden in juni '85 door o­nderzoeksbureau Interview.

Monique had in korte tijd ruim 500.000 luisteraars aan zich weten te binden.
Nog even en we zouden het met de reclame-inkomsten kunnen redden.....

© Tekst en foto's Walter Zwart