De zeezenders en Buma / Stemra
Veel is er in de zestiger en zeventiger jaren niet gepubliceerd over de rechten, die betaald dienden te worden door de directies van de zeezenders aan de Buma/Stemra. Zo nu en dan dook er een stukje in de kranten op aangaande de Britse zeezenders en hun Performing Right Society. Hans Knot vraagt zich af of er nu wel of niet betaald werd door de directies van de zeezenders Radio Noordzee en Radio Veronica.
Beide stations deden veel voor het Nederlandse product, hetgeen terug kan worden gevonden in de vele producties die door respectievelijk Radio Veronica in de Tipparade en door Radio Noordzee in de Troef 20 werden gezet. Ik heb destijds genoten van de meest onbekende groepen, die een kans kregen, waarbij echte uitschieters zaten die als eendagsvliegen beschouwd kunnen worden, maar wel de nodige airplay kregen. Ieder zal zo zijn eigen herinnering hebben aan deze categorie artiesten maar als je mij direct om twee namen zou vragen kwamen daar Marianne Noble en Fons Klement naar voren.
Afgaande op een publicatie van 31 augustus 1972 kunnen we er rustig vanuit gaan dat er wel degelijk een deal is geweest tussen de zeezenders en de auteurs en muziekrechtenorganisatie. Nooit is er echt boven tafel gekomen of, zoals bij de publieke omroepen, ook echt de lijsten van gedraaide muziek werden bijgehouden, of dat er een vooraf afgesproken bedrag per jaar werd overgemaakt door de directie van beide radiostations. In de Telegraaf waren er op de voornoemde datum lovende woorden terug te vinden over de invloed van beide stations op het Nederlandse product: ‘Indien zowel Radio Noordzee als Radio Veronica zal verdwijnen dan vallen voor de auteur en in het bijzonder voor de Nederlandse auteur, belangrijke bronnen van inkomsten weg. Radio Veronica in het bijzonder en sinds kort ook Radio Noordzee dragen in hoge mate bij tot de promotie van de Nederlandse muziek, zowel in binnen en buitenland.’
In die dagen werd het inderdaad duidelijk dat Nederland in het buitenland meer aan de weg timmerde. Groepen als Shocking Blue en de Tee Set hadden de buitenlandse hitlijsten al beklommen en ook groepen uit de toenmalige stal van de platenmaatschappij Polydor, hadden het geluk enorm te worden gepromoot in bijvoorbeeld de programma’s van de internationale service van RNI. Golden Earring en Earth and Fire hadden daar zeer zeker baat bij. Later zou ook bijvoorbeeld de enorme promotie, mede door Robb Eden, van de formatie Focus van grote invloed zijn voor de successen in het buitenland. Het was dan ook duidelijk dat de BUMA/Stemra vond dat het economisch belang van beide stations voor de verschillende groepen en ook voor de Nederlandse betalingsbalans niet mocht worden onderschat.
Een woordvoerder van de BUMA/Stemra meldde over de positieve invloed die Radio Veronica en Radio Noordzee opdat moment indirect uitoefenden op de betalingsbalans dat rustig gesteld kon worden dat dit om vele tientallen miljoenen per jaar ging. Hij deed de uitspraak naar aanleiding van de vrijgave aan de pers van het jaarverslag over 1971, waarbij het nut van het bestaan van beide stations nog eens werd onderschreven met: ‘Een reden des temeer voor de Nederlandse wetgever om in deze aangelegenheid zeer behoedzaam te werk te gaan.’ Met andere woorden werd in het jaarverslag er bij de Nederlandse regering op aangedrongen vooral geen stappen tegen de zeezenders te ondernemen.
Het waren nogal bedragen die in 1971 er rond gingen binnen de organisatie, want uit het jaarverslag bleek dat de inkomsten van de BUMA/Stemra ten opzichte van 1970 met 1 miljoen gulden was toegenomen tot een bedrag van 13,5 miljoen gulden. Wel werd er de opgemerkt dat – ondanks de prachtige stijging aan inkomsten – er ook een kritische noot gemaakt diende te worden. De bureaukosten van de Vereniging was liefst met 35% gestegen. Wel hoopte men in het jaar 1972 dit terug te brengen, mede door de invoering van een gedeeltelijke automatisering.
Wat herinneren onze heren medelezers van Radio Noordzee en Radio Veronica zich over de contacten en regelingen met de Buma/Stemra? Reacties: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Foto: Radio Veronica zendschip Norderney (Archief: Hans Knot)