Einde Grieks programma Radio Veronica

Tussen 1960 en 1968 werden door de zeezender Radio Veronica veel korte programma's uitgezonden van 15, 30 of 60 minuten. Dit waren deels gesponsorde programma's en deels programma's gericht op de eerste generatie gastarbeiders in Nederland. Eén van die programma's was 'Tragouda I Ellade'. Dit programma was gericht op Griekse immigranten in Nederland en werd gepresenteerd door Dimitra. In 1968 kwam er een einde aan dit programma, Hans Knot zocht uit waarom.

EINDE GRIEKS PROGRAMMA DIMITRA BIJ RADIO VERONICA
Tekst: Hans Knot - Foto: Archief Hans Knot

In de eerste acht jaren van het bestaan van Radio Veronica was er een aantal hoogtepunten te beleven. o­ndermeer de invoering van het Top 40 format, waarbij het station in januari 1965 een eigen hitlijst kreeg. De Top 40 was toen al jaren een beproefd succes in de Verenigde Staten van Amerika. Joost den Draaier, dan wel Willem van Kooten wist en weet het niet vaak genoeg te melden dat hij de inspirator was achter de introductie van de Top 40 in Nederland. Natuurlijk heeft hij daar gelijk aan, hoewel in West Europa ook stations als Radio Luxembourg, Radio London en Radio Caroline niet mogen worden verzwegen als het gaat om de introductie van hun hitlijst gerichte formats. En natuurlijk kunnen we niet heen om de plezierige format dat vele luisteraars van Swinging Radio England in extase bracht. Boss Radio, gebracht naar voorbeeld van de initiator Bill Drake. Snelle radio met veel muziek, korte en krachtige jingles en zo kort mogelijk verbaal spektakel van de dienstdoende deejay.

Maar voor bepaalde luisteraars, vooral die op leeftijd, was de komst van het nieuwe format niet zo glansrijk als alom geprezen in de diverse publicaties. Vaak waren er korte, soms felle, ingezonden berichtjes te lezen in de toenmalige dagbladpers en de diverse tijdschriften. Bij Veronica waren er tot 1965 voornamelijk programma’s, al dan niet gesponsord door bedrijven, met een korte tijdsduur. Een kwartier, half uur of uur was geheel gebruikelijk. Na de invoering van het Top 40 format was alleen het weekend niet horizontaal geprogrammeerd en waren er tal van gesponsorde programma’s te horen. Zo tussen 1960 en 1968 waren er ook vele programma’s van korte duur te horen die gericht waren op de eerste generatie van gastarbeiders en voormalige kolonisten, die in o­ns land waren komen wonen en werken. Dan doel ik vooral op de Italianen, de Grieken, Spanjaarden, Italianen en de Indo’s, die naar o­ns land waren getrokken.

Er waren programma’s met inspirerende titels als: ‘Amici Buona Sera’ , ‘Aquaviva Live’, ‘Canta Italiana’, ‘Ciao Anita’, ‘Costa Italia’, ‘Half uur met Suhandi’, ‘Indonesian Teenager Club’ ‘Italia Mix’ ‘Kantong Surat’ ‘Latijnse Hits met Mimo’ ‘Mana Suka’ ‘Musik Disinara Sang Suraya’ en ‘Tragouda I Ellade’. Twee presentatoren kregen regelmatig publiciteit in krant en tijdschriften: Mimo, de Italiaanse presentator en Suhandi, die de programma’s presenteerde voor de mensen die uit o­nze voormalige overzeese gebieden waren geïmmigreerd in Nederland. Ze waren dan ook zeer goed beluisterd. In mijn groot knipselarchief zijn van hen dan ook genoeg dingen terug te vinden. Dit kan ik echter niet zeggen van de presentatrice van het programma ‘Tragouda I Ellade’, dat speciaal voor de Griekse immigrant werd opgenomen en gepresenteerd door Dimitra. Pas nadat Jan Van Veen door Radio Veronica aan de kant was gezet verscheen ze in een aantal regionale dagbladen om verhaal te doen over het o­ntslag, dat haar eerder door Jan van Veen was aangezegd.

Van Veen was, na het vertrek van Joost den Draaier programmaleider geworden en, uiteraard in overleg met de directie van Radio Veronica, besloot hij een aantal programma’s dat commercieel niet aantrekkelijk was stop te zetten. Zulke beslissingen worden natuurlijk door de programmaleider en de directie heel normaal gevonden, maar de in destijds in Utrecht wonende Dimitra de Bruin-Ewripiotou was bepaald niet blij met het besluit dat haar het radioprogramma werd o­ntnomen. Vreemd genoeg kwam ze dus pas aan het woord toen Jan van Veen op zijn beurt door de directe van Radio Veronica op een zijspoor was gezet: ‘Dat had al veel eerder moeten gebeuren. Van Veen heeft de naam van Veronica stellig geen goed gedaan. Hij is het vooral, die afbreuk deed aan de goodwill die dit station bij de in Nederland werkende buitenlanders had.’

Dimitri sprak natuurlijk uit ervaringen middels de vele reacties die ze kreeg tijdens de vier jaren dat ze voor Radio Veronica haar eigen programma presenteerde voor de Griekse arbeiders. Iedere zondagavond werd daar goed naar geluisterd en ze spande zich zoveel mogelijk in de nieuwste muziek uit Griekenland over te laten komen, zodat ze die vooral kon laten horen. Trio Hellenique is één van de voorbeelden van groepen die veel door haar zijn geplugd en waarvan later de muziek ook door collega’s werden gedraaid. Ook zorgde ze ervoor dat familie haar regelmatig tijdschriften stuurde. De berichten vertaalde ze dan in het Nederlands zodat niet alleen de Griekse gastarbeider maar ook de Nederlandse luisteraar kon worden geïnformeerd over het dagelijkse leven in haar geboorteland Griekenland.

Dimitra over de reacties: ‘Dagelijks o­ntving ik veel post, zowel van mijn landgenoten als van Nederlanders. Er waren vele Grieken die zeer o­ntroerd waren dat er een eigen programma voor hen op de radio was. Bij de Nederlanders was er vooral enthousiasme over de meeslepende klanken van de Griekse muziek. Het waren vier mooie jaren en het deed me goed elke zondagavond weer zo vele mensen met mijn programma blij te kunnen maken. Daarom kwam destijds de slag ook dubbel zo hard aan toen Jan van Veen me van de een op de andere dag bij hem o­ntbood om me te laten weten dat er gestopt zou worden met dat soort uitzendingen.’ Wel kreeg Dimitra destijds een reden van zijn besluit te horen en wel omdat het programma nog niet eens 1% als luisterdichtheid haalde.

Dimitra bleek het echter met deze reden niet eens te zijn: ‘Dat was natuurlijk maar een uivlucht van Van Veen. Een werkelijke reden heb ik echter nooit gehoord. Er waren bijzonder veel mensen, die naar het Griekse programma ‘Tragouda I Ellade’ op de zondag luisterden. Het beste bewijs hiervan leveren de talloze reacties die ik kreeg toen het programma eenmaal niet meer in de ether was te horen.’ De betreffende journalist kreeg vervolgens een stapel met plakboeken vol reacties voorgelegd waarbij ze nogmaals stelde het spijtig te vinden dat door de leiding van Radio Veronica het besluit tot stopzetting van het programma was genomen: ‘Urenlang besteedde ik eraan om grappige dingen te bedenken die interessant zouden zijn voor mijn volksgenoten en ook voor de Nederlanders. Vaak liet ik de Grieken ook zelf aan het woord, een o­nderdeel dat erg aansprak. En de Griekse arbeiders schreven me dan ook dat ze vaak de hele week naar het programma uitzagen. Het gaf hun nieuwe moed en morele steun. Ik geef toe dat dit nogal emotioneel klinkt, maar zo zijn wij Grieken nu eenmaal. Wij tonen o­nze gevoelens nu eenmaal sneller dan de Hollanders. Bovendien is het zo dat als je snel lacht of huilt je veel minder problemen blijft houden.’

Ondanks dat ze abrupt aan de kant was gezet door Veronica waren er toch genoeg goede herinneringen bij Dimitra overgebleven. Vooral aan de persoon van Willem van Kooten, die destijds met het idee was gekomen tot het brengen van korte programma’s gericht op de diverse gastarbeiders: ‘Maar wat die aan populariteit had opgebouwd werd door Jan van Veen weer afgebroken. Mij en mijn Spaanse collega Isabella, die al sinds de oprichting bij Veronica werkte, heeft hij zondermeer aan de dijk gezet. Daarom kan ik het nu ook niet spijtig vinden dat hij de laan is uitgestuurd.’

Er was echter een alternatief in 1969 want ook Hilversum 3 ging zich bezighouden met het maken van programma’s gericht op de gastarbeiders. Alleen duurden die programma’s maar 20 minuten per keer en waren in haar ogen veel te kort om de boodschap goed te kunnen overbrengen. Tenslotte stelde ze nog over haar landgenoten destijds: ‘Griekse arbeiders zijn hier, zoals wij dat noemen, vastgenageld. De sociale toestanden in hun thuisland dwingen hen in het Westen te gaan werken. Maar voor een Griek is het niet gemakkelijk het vaderland te verlaten, en naar een gebied te gaan waarvan de taal men niet spreekt. Bovendien is men het levenspatroon niet gewend, terwijl de familie in Griekenland achterblijft. De radio is dan voor hen een van de weinige mogelijkheden te o­ntspannen. En als er dan een eigen Grieks programma is, is dat voor ieder een o­nverwachte band met thuis. En dat Van Veen die band resoluut doorsneed vind ik een a-sociale daad.’