Herinneringen aan CNBC 1
Tussen december 1960 en het voorjaar van 1961 zond Radio Veronica de programma's van CNBC uit. De programma's van de Commercial Neutral Broadcasting Company waren bedoeld om ook de Engelse advertentie markt te bereiken. De programma's werden gemaakt door onder andere Doug Stanley en John Michael.
Enige tijd geleden kreeg ik een e-mail van (verre) familie uit Canada, waarvan ik tot op dat moment zelfs niet van het bestaan afwist. Bij de e-mail uitwisseling, die daarop volgde, meldde ik uiteraard over mijn hobby ‘zeezenders’.
Tot mijn grote verbazing kreeg ik als reactie de mededeling dat men aldaar vaak naar de talkshow van een zekere John Michael luisterde. Deze persoon zou in zijn programma, hebben laten weten voor de Engelstalige service van Radio Veronica in Nederland gewerkt te hebben.
CNBC
Ik begreep dat hiermee CNBC bedoeld werd, maar ik kende slechts drie namen van werknemers en daar was John Michael niet bij. Ik wist de onderstaande informatie van John Michael los te krijgen. Omdat John zijn verhaal over de toestanden rond een nieuw aan te schaffen zender voor mij geheel nieuw was, heb ik een e-mail naar Doug Stanley gestuurd om hem ook zijn verhaal hierover te laten doen. Doug meldde dat hij zich alleen Paul Hollingdale kon herinneren. De namen John Michael, maar ook Bob Fletcher (die wel in de literatuur wordt genoemd als medewerker), zeiden hem niets.
192 meter
In Doug zijn verhaal kwam weer iets opmerkelijks naar voren, namelijk dat men nog naar de mogelijkheid van het uitzenden vanaf een fort had gekeken; dat ik nog niet eerder had gelezen. Voor diegene die niet de uitgebreide kennis hebben over de geschiedenis van de zeezender Radio Veronica en haar pogingen om ook de Engelse advertentie markt te bereiken, kan ik melden dat het station, onder de naam CNBC (Commercial Neutral Broadcasting Company) tussen december 1960 en het voorjaar van 1961 op onregelmatige tijden Engelstalige programma’s uitstraalde via de 192 meter. Het complete verhaal omtrent CNBC kan worden gelezen in: ‘Herinneringen aan Radio Veronica 1959-1964’ door Hans Knot, uitgegeven door de Stichting Media Communicatie, Amsterdam 1995. Hierbij volgen de herinneringen van John Michael en Doug Stanley.
Tja…. even mijn geheugen opfrissen. Met z’n drieën startten we met CNBC via de zender van Radio Veronica de allereerste op Engeland gerichte zeezender vanaf een lichtschip in het kanaal. Twee Canadezen… ikzelf en een ander iemand, en een omroeper van Radio Luxemburg, Paul Hollingdale. Stan kwam uit Ottawa en Paul zat bij Radio Luxemburg (en keerde daar terug nadat we gestopt waren). Ik was de omroeper die ze huurden en naar Hilversum zonden en ik deed de stemopnamen voor het station. Als ik het mij goed herinner betaalden ze voor mijn verblijf en mijn vliegreis naar Holland en retour naar Londen. Ik verbleef bij vrienden van Radio Veronica. We noemden het station CNBC omdat de ‘C’ voor Canadese stond en het ‘NBC’ lag goed in het gehoor.
Piratenzender
Radio Veronica was eigendom van een paar Nederlandse broers die, dacht ik, een kousenfabriek in Hilversum bezaten. We huurden van hen de uren van 17.00 uur tot aan de volgende morgen en gebruikten hun studio’s voor de opname van de Engelse programmering. De banden werden naar het lichtschip gezonden en wij werden de allereerste ‘Piratenzender’. Anderen volgden snel en het verschijnsel piraat was geboren. Maar wij waren de eersten. Het is een lang verhaal waarom we het uiteindelijk niet redden. De onderneming liep na een klein jaar op niets uit… maar het gaf een ieder een idee hoe het gedaan zou moeten worden en hoe echte radio klonk. Men kopieerde later ons format en Radio Caroline was in 1964 geboren.
Nieuwe zender
Hier volgt het complete verhaal van het einde. Een technicus en zijn zoon gingen over het lichtschip. Mijn banden werden elke dag opgenomen en elke avond naar de boot gestuurd. De zender was zwak (goed voor Nederland, maar te slecht voor Engeland) en om Londen te bereiken hadden we een nieuwe zender nodig. We kregen de belofte van advertentie-inkomsten van grote advertentie bureaus uit Engeland, zodra het signaal Londen zou bereiken… en daarna zou alles op volle kracht verder gaan. Ik kreeg niet betaald, maar hield van het idee om goede radio in Engeland te brengen en werkte met de belofte van een nieuwe zender. De zender kon in geen enkele haven op het vasteland aangeleverd worden en ook niet gekocht worden van welke leverancier in Europa dan ook omdat de BBC, eigendom van de regering, ons op de zwarte lijst had gezet. En daar zij grote hoeveelheden van Telefunken kochten, konden wij geen zender in Europa kopen (Telefunken verkocht in die tijd als enige onderneming in Europa krachtige zenders).Caroline
Dus regelden we het zo om een zender in de USA te kopen en deze te verschepen naar een eiland voor de Engelse kust, dat eigendom was van een vrouw. De voornaam van deze vrouw was Dame. Hier zou het niet in beslag genomen kunnen worden door de Engelse douane. Een helikopter zou de zender vervolgens naar het lichtschip kunnen vervoeren. Men stuurde de technicus naar New York met het geld voor de aanschaf en blijkbaar ging hij er met dit geld vandoor. Later werd hij gearresteerd en gevangen genomen, maar dit was het laatste geld en het einde van onze dromen. Ik kreeg een hand van Doug en een enkele reis naar Montreal, waar ik met 15 dollar in mijn zak en een grote hoeveelheid herinneringen aankwam. Later hoorde ik dat anderen hadden geleerd van ons avontuur en de eerste zeezenders zoals Radio Caroline startten… maar wij waren de eerste.
Geweldige droom
Het was een geweldige droom, voortgebracht door de wens om de Europeanen te laten zien dat de radio aldaar zo slecht was. Ik denk dat ik als de enige omroeper nooit in de radio geschiedenis boeken terechtkwam en ik weet niet wat met de andere betrokkenen is gebeurd. Ik begreep dat Paul Hollingdale terugging naar Radio Luxemburg. Ikzelf ging terug naar Canada en pakte daar de draad weer op. De afgelopen 35 jaar was ik een tv-presentator van talkshows voor Columbia Pictures, Hollywood, en heb ik mijn eigen talkshow op het Niagara schiereiland tegenover Buffalo, N.Y. Nog vier jaar te gaan onder mijn huidige contract en dan ?
Doug Stanley's herinneringen
Aanvankelijk namen we muziekprogramma’s op in een studio in Den Haag en de banden werden vervolgens naar het zendschip gebracht om te worden uitgezonden. Tests, die gedaan werden om de sterkte van het afgegeven signaal te bepalen, wezen uit dat het signaal niet sterk genoeg doorkwam in het voornaamste doelgebied, zuidoost Engeland. We hadden een sterker, gericht signaal nodig en ik raadde aan dat we een 5 kW zender van de RCA fabriek in de Verenigde Staten zouden kopen.
De Gebroeders Verwey, als hoofdaandeelhouders van het station, gingen hiermee akkoord. Het bestellen en het aan boord van het zendschip bezorgen van de zender zou een periode van drie maanden in beslag gaan nemen.
Foto: Doug Stanley en de Swinging Blue Jeans (Copyright foto: Hans Knot)
Test
De Gebroeders Verwey werden door een Nederlandse technicus, Luke (zijn achternaam ben ik vergeten), overgehaald dat hij een zender, die net zo goed zou zijn als die van RCA, zou kunnen bouwen, maar dan veel goedkoper. Zij gingen akkoord. Enige tijd later vertelde Luke de Gebroeders Verwey dat hij de nieuwe zender op het schip had geïnstalleerd. Een test voor bepaling van de signaalsterkte werd door Luke georganiseerd. Deze vond plaats in een Amsterdams hotel. In een kamer werd aan de gebroeders Verwey een radio gepresenteerd die door Luke werd aangezet. Het geluid was sterk en helder. Ze waren overtuigd en betaalden Luke het geldbedrag dat hij verschuldigd was. Er was echter geen zender.
Het signaal dat de gebroeders hoorden kwam van een directe kabelverbinding met een opgenomen band in een aangrenzende kamer. Later lekte uit dat Luke eigenlijk een verwarmingsmonteur was en helemaal niets afwist van zenders.Kantoor in Dean Street
Helaas was ik al naar Londen afgereisd met de belofte van een radiostation dat met het signaal tot in zuidoost Engeland zou binnendringen. Ik verliet Holland en zette een kantoor in Dean Street in Londen op. Ik nam Paul Hollingdale aan, met wie ik bij de British Forces Network had gewerkt, om me te assisteren. De Gebroeders Verwey vertrouwende op de nieuwe zender, gingen akkoord met het opzetten van een kantoor in Londen om potentiële adverteerders voor CNBC, de naam die we aan het station gaven, aan te trekken.
We adverteerden in de Britse kranten dat CNBC met een sterk signaal in zuidoost Engeland doorkwam. Inderdaad kregen we een ongelooflijke media-aandacht voor het nieuwe station omdat toentertijd er alleen de BBC was en in de avonduren en ’s nachts Radio Luxemburg. Het signaal vanaf de Borkum Riff, het zendschip dat we gebruikten, was niet erg goed in het zuiden van Engeland. We vertelden adverteerders hoe ze af moesten stemmen op NBC.
Problemen
Toen begonnen de problemen. CNBC kon bijna niet gehoord worden in het zuidoosten van Engeland, het signaal was niet consistent en men had last van interferentie. Toen de gebroeders Verwey uiteindelijk ontdekten dat ze opgelicht waren, trokken ze de stekker uit het CNBC kantoor. Ik probeerde hen opnieuw te overtuigen een RCA zender te kopen, maar ze weigerden. Ze verloren hun interesse in de Britse radiobusiness. Zonder financiële steun van de gebroeders moesten we meteen sluiten, waarbij de betrokkenen in Londen zonder baan werden achter gelaten. In de tussentijd waren Luke en een vriendin uit Nederland gevlucht met het geld voor de zender. Hij werd uiteindelijk in België gearresteerd en kreeg een gevangenisstraf.
Forten
Omdat we zoveel publiciteit voor de ‘piraat’ CNBC hadden gekregen kon ik voor meer dan een jaar geen baan in de radiowereld vinden. Ik stond op de zwarte lijst, evenals Paul Hollingdale, maar hij in mindere mate dan ik, daar ik zogezegd het station had beheerd. Ik herinner me niets over de plannen om de zender te laten bezorgen op een Engels eiland, dat eigendom zou zijn van een vrouw. We hebben overwogen om een zender op één van de forten voor de Engelse Zuidkust te plaatsen, waarvan er één in het bezit was van wijlen Lord Sutch. Ze waren buiten de Britse territoriale wateren. We bezochten ze en besloten dat het niet praktisch was om van daaraf een radiostation te opereren.
Herinneringen
Helaas heb ik niets bewaard van de CNBC periode. Het was een station dat net zo snel stierf als het geboren was. Anderen zouden meer succes hebben dan wij. Stations als Radio London en Radio Caroline hebben van onze fouten geleerd en werden zich bewust van het potentieel van de Britse radiomarkt. Achteraf gezien zouden we de Borkum Riff voor de Britse oost kust hebben moeten leggen en een RCA zender gekocht moeten hebben. Zo mocht het niet zijn. Toch was het een leuke tijd en ik heb enkele goede herinneringen aan deze dagen, waarbij we een bredere keus aan radio programmering trachtten te brengen dan toen door de BBC werd aangeboden. Ik denk dat je kunt zeggen dat we een beetje te veel vooruit liepen op de tijd en dat we geen middelen genoeg hadden om ons doel te kunnen bereiken.
Copyright: Jan van Heeren